Welkom op de website van Woonsaem

Overal ligt nog zand en zijn er wegversperringen, maar het kloeke gebouw aan de Pampuslaan maakt veel goed. In een wooncomplex met zes verdiepingen heeft woningcorporatie de Alliantie twintig woningen bestemd voor de woongemeenschap House of Harmony, een initiatief van Akwaaba Zorg.[1]

 

 

In de woongemeenschap, die naast de twintig woningen ook beschikt over een algemene ruimte, namen eind september ouderen van Afrikaanse afkomst hun intrek. Op 8 december was de feestelijke opening: de algemene ruimte barstte bijna uit haar voegen. Niet omdat die zo klein was – een oppervlakte van 70 m2 biedt voldoende mogelijkheden aan een bewonersgroep van deze omvang– maar vanwege het grote aantal belangstellenden dat op de opening afkwam. En dat waren niet alleen de bewoners.

Met House of Harmony is Amsterdam een primeur rijker: de eerste woongemeenschap voor Afrikaanse ouderen. Een bijzondere dag waar Doris Vidda en Andy Simpe, de leiding van Akwaaba Zorg, met hun team tien jaar naartoe hadden gewerkt. Hun stralende gezichten zeiden genoeg. Als de moed hen in de schoenen dreigde te zakken, konden ze altijd terugvallen op de adviezen en bemoedigende woorden van Harry Moeskops van WoonSaem.

Anne Oosterbaan, directeur van de Alliantie, trapte de bijeenkomst af: “Met House of Harmony willen we de bewoners niet alleen een huis, maar vooral een thuis bieden. Het gaat om passend wonen.” Andy Simpe vertelde dat Akwaaba Zorg er vooral wil zijn voor kwetsbare mensen die in de marge van de samenleving leven. “We zijn een community en House of Harmony is daar een voorbeeld van. Zonder de hulp van onze samenwerkingspartners was dat nooit gelukt.” Wethouder Alexander Scholtes benadrukte het belang dat ouderen met een zorgbehoefte, ook zelfstandig en goed moeten wonen. “Deze woongemeenschap is een belangrijke toevoeging aan het inclusieve woningaanbod in deze stad.” De gemeente droeg bij aan de inrichting van de algemene ruimte. Hij hoopte wel dat de algemene ruimte, die nu nog wit en kaal was, meer kleur zou krijgen. Als het aan Akwaaba Zorg ligt, zal dat zeker gebeuren. De organisatie blijft zorg en begeleiding bieden aan de bewoners. Het organiseren van activiteiten in de algemene ruimte is daarvan een onderdeel. 

Maar het welbevinden van de bewoners, een gevoel van thuis, staat op de eerste plaats. Met dank aan Fundatie Van den Santheuvel, Sobbe die bijdroeg aan de basisinrichting van een aantal woningen, is dat ook gelukt. Veel indruk maakten de woorden van bewoonster Suzy toen ze vertelde hoe blij zij en alle bewoners waren om in dit complex te mogen wonen: “Hier voelen we ons fijn en secure, veilig.” Wel hoopte ze dat snel een vuilcontainer voor de deur zou komen. Zo’n bescheiden wens moet toch vervuld kunnen worden.

 

 
[1] https://akwaabazorg.nl/  Zorg met een warm hart voor iedereen

Leyden Academy on Vitality & Ageing onderzocht welke kunstactiviteiten zijn ontwikkeld voor oudere migranten, hoe kunstenaars deze doelgroep bereiken en de behoeften en ervaringen van oudere deelnemers.

Onderzoek toont aan dat kunst en cultuur ouderen positieve gevoelens, verbinding en uitdaging brengt. Kunstactiviteiten stimuleren lichaam en geest. Voor oudere migranten is daarnaast vooral de verbinding met erfgoed, tradities, creatieve activiteiten en symbolen uit hun land van herkomst waardevol.

Drempels

Ouderen met een migratieachtergrond ervaren wel specifieke drempels. Deze drempels variëren van verschillende ideeën over het begrip 'kunst', tot de taalbarrière. Publiekelijk optreden is niet voor iedere oudere belangrijk en soms een drempel. Verbinding, samen zijn en creatieve expressie zijn voor velen belangrijker.  

Sleutelfiguren

Sleutelfiguren spelen een belangrijke rol om ouderen met een migratieachtergrond te betrekken bij kunstactiviteiten. Zij, vaak vrijwilligers of professionals met kennis van taal en cultuur, zijn cruciaal bij het overbruggen van de kloof tussen verschillende werelden, zoals zelforganisaties (migrantenorganisaties), kunstenaars, culturele organisaties en zorg- en welzijnsorganisaties en de oudere migranten.

Flexibel kunstbegrip

De aanbeveling van het onderzoek: een laagdrempelige, cultuursensitieve benadering is noodzakelijk en het kunstbegrip moet flexibel zijn om diverse vormen van creativiteit te omvatten en activiteiten in co-creatievorm te geven. ‘Dit vraagt van kunstenaars, fondsen en culturele organisaties dat zij open staan om te leren van zelforganisaties en sociaalcultureel werk als het gaat om het bereiken van ouderen met een migratieachtergrond en het op de juiste manier afstemmen van hun aanbod. Om de waarde van kunstinitiatieven te maximaliseren, moet er verdere inspanning worden geleverd om drempels weg te nemen en bruggen te slaan tussen verschillende artistieke en sociale professionals, oudere migranten zelf, hun bredere netwerk, gemeenschappen en disciplines.’

5 tips

1. Speel in op cultuur en erfgoed

Migranten-ouderen waarderen kunst en creativiteit om dezelfde redenen als andere ouderen: positiviteit, uitdaging en verbinding en de impact ervan op het mentale en fysieke welzijn. Maar zij hechten ook veel waarde aan cultuur en erfgoed. Speel daarop in met cultuurspecifieke en cultuursensitieve activiteiten. Denk aan verhalen, liedjes en handwerk en aan ambachten, rituelen en activiteiten die verbinding maken met het thuisland, zoals koken en eten, en aan het doorgeven van tradities aan jongere generaties.

2. Maak gebruik van plaatsen waar de doelgroep al komt

Integreer kunst en cultuur op plekken waar oudere migranten al graag komen. Het thuis en zich veilig voelen zijn voor hen belangrijke randvoorwaarden voor deelname.  

3. Bied ook nieuwe activiteiten aan

Oudere migranten hebben vaak geen idee van het kunst- en cultuuraanbod en wat mogelijk is. Wanneer ze dat zelf ervaren, kunnen ze beoordelen of ze daar talent voor hebben, het leuk vinden of nooit meer willen doen.

4. Werk samen met migranten- en welzijnsorganisaties

Voor kunstenaars kan het moeilijk zijn om deze groepen te bereiken, omdat ze niet ingebed zijn in de gemeenschap van migranten. Ook kennen zij het terrein van welzijn niet altijd, terwijl welzijnswerkers vaak een schat aan kennis hebben om mensen te werven voor activiteiten. Hetzelfde geldt voor migrantenorganisaties. Werf samen, en belangrijker nog,  ontwikkel samen met hen cultuur- en kunstactiviteiten. Co-creatie is de sleutel! 5. Leg focus op ‘doen’ Leg niet te veel de nadruk op het rationeel en cognitief onderbouwen en geven van informatie, maar eerder op doen, voordoen en meedoen. Zo kunnen mensen de waarde van kunst en creativiteit gemakkelijker zelf ervaren. Bekijk het volledige onderzoek: Kunstbeoefening onder ouderen met een migratieachtergrond.

 

Lees meer: https://www.beteroud.nl/tips-tools/tips/onderzoek-kunst-cultuur-oudere-migranten?utm_medium=email

De multiculturele Stichting Andishe (“Andishe”) is in mei 2003 in Amsterdam Noord opgericht door Shahnaz Shahbazi. De naam “Andishe” betekent “verder denken dan” in het Farsi en weerspiegelt het doel van de stichting: het creëren van betekenisvolle verbindingen en het bevorderen van ieders welzijn. Andishe bestaat al sinds 2003 en draait uitsluitend op de inzet van  onbetaalde vrijwilligers, inclusief het bestuur en de oprichtster.

Hoe is Andishe in het leven geroepen?

Oorspronkelijk richtte Andishe zich op het ondersteunen van Iraniërs in Nederland die zich geïsoleerd voelden. Dankzij de inzet van vele vrijwilligers van andere culturen groeide de stichting uit tot een ontmoetingsplek voor alle buurtbewoners en mensen uit andere delen van Amsterdam en zelfs daar buiten. De doelen van Andishe zijn voornamelijk  gericht op  het bieden van een huiselijke sfeer voor jong en oud en voor eenzame mensen.

Hoe kwam de Vereniging Iraanse Woongroep Andishe tot stand

Andishe koesterde al 20 jaar een droom: een woongroep (voor Iraanse of daarmee affiniteit hebbende 55-plussers – zowel mannen als vrouwen) . Dat werd in 2020 werkelijkheid. Noodzakelijk was daarvoor het oprichten van de vereniging.

Wie wonen daar?

In samenwerking met Stadgenoot en De Alliantie heeft Andishe kunnen bereiken dat de Woongroep (38 leden) allen een zelfstandige, nieuwgebouwde woning (met eigen voordeur) verdeeld over 2 gebouwen in Amsterdam Noord konden betrekken (in ruil voor hun oude woning).

Hoe gaat het met de bewoners?

De Woongroep is een hechte, blije woongroep, die lief en leed met elkaar deelt en elkaar helpt waar nodig.

Kunt een  ingrijpend verhaal vertellen van een van de bewoners? Voor en na de Woongroep.

Nu er een Woongroep is kon een broer op leeftijd die woonachtig was in het zuiden van het land en dagelijks hulp en verzorging nodig heeft, hier komen wonen, naast zijn zuster die ook lid is van de woongroep. Zodoende hoeft ze nu niet meer 3 x per week naar het zuiden te reizen, maar is zij nu binnen 10 stappen bij haar broer. 

Wat voor activiteiten organiseert Andishe voor de bewoners?

Wekelijks worden voor uitsluitend de Woongroep (in verband met de krappe beschikbare ruimte) door Andishe twee middag/avonden met culturele en/of recreatieve en/of informatieve activiteiten georganiseerd, maar ook daguitjes, om zodoende de eenzaamheid te verminderen en verbondenheid te versterken.

Hoe wordt gebruik gemaakt van de gemeenschappelijke ruimte en waarvoor?

Om samen te kunnen koken en eten, spelletjes te doen, elkaars verjaardagen vieren, mooie maar ook ingrijpende gebeurtenissen te delen. Of voor verschillende cursussen, waar behoefte aan is.

Hoe gaat het tussen de bewoners? Kennen ze elkaar goed? Helpen ze elkaar?

De sfeer onderling is uitstekend. Waar nodig helpt men elkaar. Ze hebben altijd een goede buur die de taal verstaat er een vertrouwd gevoel ontstaat.

Zijn de bewoners tevreden/ontevreden? Waarom?

Als er al iets is, dan wordt dat meteen in de groep gegooid. Men is er als groep op gericht dingen meteen aan de kaak te stellen en er  wordt altijd  naar een oplossing gezocht

Veel Amsterdamse ouderen met een migratieachtergrond voelen zich onbegrepen in de reguliere verpleegzorg en verkiezen mantelzorg. Maar hoe lang is dat houdbaar? PvdA-raadsleden Anissa Bouhassani en Igor Runderkamp pleiten ervoor om woongemeenschappen te maken voor deze ouderen – net zoals eerder in Amsterdam gebeurde.

Anissa Bouhassani en Igor Runderkamp31 januari 2025, 11:29

 

Beeld Arie Kievit

 

Kun je je voorstellen hoe het voelt om bij de dokter te zitten, ziek en kwetsbaar, maar niet in staat om te vertellen wat er aan de hand is? Je spreekt de taal niet of slechts gebrekkig, de dokter begrijpt je niet, en je bent afhankelijk van anderen om jouw pijn uit te leggen. Je voelt je machteloos, misschien zelfs onzichtbaar. Voor veel ouderen met een migratieachtergrond is dit geen voorstelling, maar de dagelijkse realiteit. Inclusieve zorg is nog geen vanzelfsprekendheid.

Dit heeft grote gevolgen. Onderzoek toont aan dat ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond meer chronische gezondheidsaandoeningen (zoals overgewicht, hart-en vaatziekten en gewrichtsproblemen) hebben dan ouderen met een Surinaamse, Antilliaanse of Molukse achtergrond, of zonder migratieachtergrond. Het zorggebruik bij ouderen met een Turkse en Marokkaanse migratieachtergrond ligt echter fors lager.

Doolhof van aanvraagprocedures
Hier liggen meerdere redenen aan ten grondslag. De ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond zijn niet bekend met alle zorgvoorzieningen, laat staan dat zij de weg kennen in het doolhof van aanvraagprocedures. Er spelen taalproblemen en de verwachting is dat de zorg te duur zal zijn. Door een ondervertegenwoordiging van deze ouderen in cliëntenraden is het zorgaanbod ook onvoldoende afgestemd op hun behoeften en wensen.

Ook in verpleeghuizen doet dit probleem zich voor, terwijl het juist hier van cruciaal belang is dat iemand waardig de laatste fase van diens leven kan ervaren. Helaas zien we bij ouderen met een migratieachtergrond dat de wensen, zowel in zorg als in de dagelijkse routine, niet worden begrepen.

Denk aan een oudere vrouw die gewend is dagelijks haar gebeden te doen, maar merkt dat hier in het ritme van het verpleegtehuis geen rekening mee wordt gehouden. Of een oudere man die alleen troost vindt in eten dat hij herkent uit zijn cultuur, maar steeds maaltijden krijgt die hij niet begrijpt of niet durft te weigeren. De angst voor deze scenario’s, die leiden tot eenzaamheid, frustratie en verslechtering van de (mentale) gezondheid, zorgt ervoor dat veel ouderen met een migratieachtergrond de stap naar een verzorgingstehuis of begeleide woning niet durven maken.

Voorkeur voor mantelzorg
Het is dan ook niet vreemd dat ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond, net zoals ouderen zonder migratieachtergrond, de voorkeur geven aan mantelzorg. Met de vergrijzing is het echter de vraag of de nieuwe generatie Nederlanders met een migratieachtergrond dezelfde mantelzorg kunnen blijven verlenen, naast hun werk, studie en een gezin.

De oplossing hiervoor is het realiseren van woongemeenschappen voor ouderen met een migratieachtergrond, waar zij zich thuis voelen en waar alle ruimte is voor hun gebruiken, gewoontes en religie.

Stilstand
In Amsterdam werden vroeger regelmatig nieuwe woongemeenschappen opgericht voor ouderen met een migratieachtergrond, maar die ontwikkeling is grotendeels tot stilstand gekomen. Zo werden er onder andere woongemeenschappen gerealiseerd voor senioren met een Chinese, Hindoestaanse, Turkse en Antilliaanse achtergrond, bijna allemaal gefaciliteerd door woningbouwcorporaties.

Voor ouderenhuisvesting zet de gemeente nu in op Lang Leven Thuisflats. Dit zijn bestaande wooncomplexen, waar vitale en minder vitale ouderen door bouwkundige aanpassingen zo lang mogelijk thuis kunnen wonen.

Complete wijken
Ook in de toekomst zouden ouderen met een migratieachtergrond geclusterd moeten kunnen samenwonen. Vorige week heeft de gemeenteraad het voorstel van de PvdA aangenomen om ook in de Lang Leven Thuisflats ruimte te creëren om ouderen met een migratieachtergrond geclusterd te laten samenwonen.

De stad verdicht en in ieder stadsdeel wordt hard gewerkt aan ‘complete wijken’, waar Amsterdammers op een gezonde en sociale manier leven en oud worden. Ouderenhuisvesting voor ouderen met een migratieachtergrond is daarin een belangrijk onderdeel. Het streven is passende ouderenhuisvesting voor alle Amsterdammers, zodat eenieder kan genieten van een fijne oude dag.