Opinie: ‘Tijd om weer woongemeenschappen voor Chinese, Hindostaanse, Turkse en Antilliaanse ouderen te maken in Amsterdam’
Veel Amsterdamse ouderen met een migratieachtergrond voelen zich onbegrepen in de reguliere verpleegzorg en verkiezen mantelzorg. Maar hoe lang is dat houdbaar? PvdA-raadsleden Anissa Bouhassani en Igor Runderkamp pleiten ervoor om woongemeenschappen te maken voor deze ouderen – net zoals eerder in Amsterdam gebeurde.
Anissa Bouhassani en Igor Runderkamp31 januari 2025, 11:29
Beeld Arie Kievit
Kun je je voorstellen hoe het voelt om bij de dokter te zitten, ziek en kwetsbaar, maar niet in staat om te vertellen wat er aan de hand is? Je spreekt de taal niet of slechts gebrekkig, de dokter begrijpt je niet, en je bent afhankelijk van anderen om jouw pijn uit te leggen. Je voelt je machteloos, misschien zelfs onzichtbaar. Voor veel ouderen met een migratieachtergrond is dit geen voorstelling, maar de dagelijkse realiteit. Inclusieve zorg is nog geen vanzelfsprekendheid.
Dit heeft grote gevolgen. Onderzoek toont aan dat ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond meer chronische gezondheidsaandoeningen (zoals overgewicht, hart-en vaatziekten en gewrichtsproblemen) hebben dan ouderen met een Surinaamse, Antilliaanse of Molukse achtergrond, of zonder migratieachtergrond. Het zorggebruik bij ouderen met een Turkse en Marokkaanse migratieachtergrond ligt echter fors lager.
Doolhof van aanvraagprocedures
Hier liggen meerdere redenen aan ten grondslag. De ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond zijn niet bekend met alle zorgvoorzieningen, laat staan dat zij de weg kennen in het doolhof van aanvraagprocedures. Er spelen taalproblemen en de verwachting is dat de zorg te duur zal zijn. Door een ondervertegenwoordiging van deze ouderen in cliëntenraden is het zorgaanbod ook onvoldoende afgestemd op hun behoeften en wensen.
Ook in verpleeghuizen doet dit probleem zich voor, terwijl het juist hier van cruciaal belang is dat iemand waardig de laatste fase van diens leven kan ervaren. Helaas zien we bij ouderen met een migratieachtergrond dat de wensen, zowel in zorg als in de dagelijkse routine, niet worden begrepen.
Denk aan een oudere vrouw die gewend is dagelijks haar gebeden te doen, maar merkt dat hier in het ritme van het verpleegtehuis geen rekening mee wordt gehouden. Of een oudere man die alleen troost vindt in eten dat hij herkent uit zijn cultuur, maar steeds maaltijden krijgt die hij niet begrijpt of niet durft te weigeren. De angst voor deze scenario’s, die leiden tot eenzaamheid, frustratie en verslechtering van de (mentale) gezondheid, zorgt ervoor dat veel ouderen met een migratieachtergrond de stap naar een verzorgingstehuis of begeleide woning niet durven maken.
Voorkeur voor mantelzorg
Het is dan ook niet vreemd dat ouderen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond, net zoals ouderen zonder migratieachtergrond, de voorkeur geven aan mantelzorg. Met de vergrijzing is het echter de vraag of de nieuwe generatie Nederlanders met een migratieachtergrond dezelfde mantelzorg kunnen blijven verlenen, naast hun werk, studie en een gezin.
De oplossing hiervoor is het realiseren van woongemeenschappen voor ouderen met een migratieachtergrond, waar zij zich thuis voelen en waar alle ruimte is voor hun gebruiken, gewoontes en religie.
Stilstand
In Amsterdam werden vroeger regelmatig nieuwe woongemeenschappen opgericht voor ouderen met een migratieachtergrond, maar die ontwikkeling is grotendeels tot stilstand gekomen. Zo werden er onder andere woongemeenschappen gerealiseerd voor senioren met een Chinese, Hindoestaanse, Turkse en Antilliaanse achtergrond, bijna allemaal gefaciliteerd door woningbouwcorporaties.
Voor ouderenhuisvesting zet de gemeente nu in op Lang Leven Thuisflats. Dit zijn bestaande wooncomplexen, waar vitale en minder vitale ouderen door bouwkundige aanpassingen zo lang mogelijk thuis kunnen wonen.
Complete wijken
Ook in de toekomst zouden ouderen met een migratieachtergrond geclusterd moeten kunnen samenwonen. Vorige week heeft de gemeenteraad het voorstel van de PvdA aangenomen om ook in de Lang Leven Thuisflats ruimte te creëren om ouderen met een migratieachtergrond geclusterd te laten samenwonen.
De stad verdicht en in ieder stadsdeel wordt hard gewerkt aan ‘complete wijken’, waar Amsterdammers op een gezonde en sociale manier leven en oud worden. Ouderenhuisvesting voor ouderen met een migratieachtergrond is daarin een belangrijk onderdeel. Het streven is passende ouderenhuisvesting voor alle Amsterdammers, zodat eenieder kan genieten van een fijne oude dag.